در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می كند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مكرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوك می شود ، ریزش مو پیدا می كند و گاهی ازترس اینكه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می كند كه وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشكل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.
* انرژی :
مادر برای تهیه شیر 500 كالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بار داری 2000 كالری انرژی در روز نیاز او را تامین می كرده، در شیردهی 2500 كالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این 500 كالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود كه این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف كند به مرور هر ماه نیم كیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد) و براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین كننده آن داده می شوند .
* پروتئین :
در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط 15گرم اضافه می شود. ازاین رو كل پروتئین مورد نیاز حدود 65 تا70 گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف 3 لیوان شیر در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم گوشت و حبوبات تامین می شود.
* املاح :
بهترین املاح كلسیم و آهن هستند كه اگر مادر مشكل كم خونی داشته باشد و یا در معرض كم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین كلسیم مادر باید در روز 3 تا 4 لیوان شیركم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، كرفس و كلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف كند.پس خیلی خوب است كه مادر شیرده هفته ای یك بار خورش كرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل كند.
بهتر است مادرانی كه كم خونی دارند در طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل كنند. گردو نیز برای این مادران مفید است.
* ویتامین ها :
برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز 4 تا 5 عدد میوه مصرف كند.
* چربی ها :
در شیرمادر یك سری چربی های غیر اشباع موجود است كه در غدد سینه ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یك بار ماهی مصرف كند و از روغن زیتون در سالادش استفاده كند.
* آب :
مادر در روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.
جدول نیازهای تغذیه ای مادر در دوران شیردهی
ماده مغذی میزان مورد نیازدرروز
انرژی
پروتئین
ویتامینA
ویتامینD
ویتامینE
ویتامین K
ویتامینC
ویتامینB1
رمیوفلاوینB2
نیاسینB3
ویتامینB6
فولات
ویتامینB12
كلسیم
فسفر
منگنز
آهن
روی
ید
سلنیم 2700كالری
65 گرم
1300 میكروگرم
5 میكروگرم
12 میلی گرم
65 میكروگرم
95 میلی گرم
5/1 میلی گرم
6/1 میلی گرم
17 میلی گرم
5/1 میلی گرم
500 میكروگرم
8/2 میكروگرم
1000 میلی گرم
700 میلی گرم
310 میلی گرم
15 میلی گرم
19 میلی گرم
200 میكروگرم
75 میكروگرم
نمونه یك رژیم غذایی مناسب برای یك مادر شیرده
صبحانه نان سبوس دار 3 برش + پنیر30گرم + كره 2قاشق مرباخوری + عسل یا مربا 2قاشق مرباخوری + شیركم چربی 1لیوان
ساعت 10 میوه 1 عدد ، چای وكیك
نهار لوبیا پلو با سالاد شیرازی؛ گوشت 120گرم ، كته 15 قاشق غذاخوری، لوبیا سبز پخته یك دوم لیوان ، روغن مایع 2 قاشق مرباخوری ، ماست كم چربی 1 لیوان ، خیار 1عدد ، گوجه 1عدد، پیاز یك دوم عدد به همراه آبلیمو و روغن زیتون
عصرانه میوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنیر 30 گرم ، گردو 2 مغز كامل
شام كوكوی سبزی با ماست؛ تخم مرغ 1 عدد ، سبزی خام 2 لیوان ، نان 2 برش ، روغن مایع2 قاشق غذاخوری ، ماست كم چربی 1 لیوان
پیش از خواب شیركم چربی 1 لیوان ، عسل 1 قاشق غذاخوری
این رژیم حاوی 2700 كالری انرژی ، 344 گرم كربوهیدرات ، 97 گرم پروتئین و 88 گرم چربی است.
مواد غذایی غیر مجاز برای مادران شیرده
دم كرده های گیاهی : گاهی دم كرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و تركیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امكان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز كند.
کافئین: كافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریك پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده كمتر از 2 لیوان در روز قهوه و كوكا مصرف كنند ، شكلات و كاكائو هم دارای تئوبرومید است كه مانند كافئین محرك است و بهتر است مصرفش محدود شود. نوشابه های کولادار (سیاه ) و چای نیز دارای کافئین هستند که مصرف بیش از حد آنها موجب بی قراری در شیرخوار می گردد. سیگار کشیدن هم سبب تشدید تأثیر کافئین می شود.
قند مصنوعی :اثر قندهای بدون كالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.
ادویه جات زیاد :مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می كند كه بهتر است در شیردهی كمتر ادویه مصرف شود.
مصرف داروهای انرژی زا
این داروها ممکن است تأثیرات بسیار اندکی بر کودک داشته باشند، ولی همین میزان نیز ممکن است موجب بروز مشکلاتی در تولید شیر شود. مصرف داروهایی که سبب کاهش مکیدن سینه ها می شوند، با تأثیر بر مادر، کودک یا هر دو، بر روی تولید شیر تأثیر منفی دارند. کمک کردن به مادر برای پرهیز یا کاهش مصرف این داروها در حین ادامه ی شیردهی نتیجه ی بهتری برای مادر و کودک دارد و در شرایط بسیار خاصی ممکن است (با نظر پزشک) نیاز به قطع موقت شیردهی باشد.
موضوعات: مادرانه
لینک ثابت
